معرفی رشته مهندسی صنایع(۲)

در پست امروز (ادامه مطلب دیروزی) میخوانید:

گرایش های تخصصی مهندسی صنایع در سطح کارشناسی:
برنامه ریزی تحلیل سیستم
تولید صنعتی
تکنولوژی صنعتی
ایمنی صنعتی
جایگاه تعالی علمی یا دکتری مهندسی صنایع
توانایی های پایه تخصصی در گرایشهای مختلف مهندسی صنایع
توضیحات کلی در مورد  گرایش های مهندسی صنایع (کارشناسی ارشد و دکترا)
1-   تولید صنعتی
2-   برنامه‌ریزی و تحلیل سیستمها
3-   تکنولوژی صنعتی
4-   ایمنی صنعتی
و...

گرایش های تخصصی مهندسی صنایع در سطح کارشناسی:
1. برنامه ریزی تحلیل سیستم  که ابزارهای طراحی و تحلیلی برای ایجاد نظام های گوناگون  بهینه در فعالیت های متنوع انسان ماشین بهره می گیرد(نظام بهینه طراحی می کند)،
2.تولید صنعتی که به مدد فنون برنامه ریزی کنترل، امکان استفاده بهینه از امکانات و تجهیزات تولیدی، خدماتی و پشتیبانی را برای نهاد های تولیدی و خدماتی پدید می آورد (برنامه ریزی برای استفاده بهینه می کند)،
3. تکنولوژی صنعتی که با استفاده از مهارت های اجرایی و ذکاوت های فنی تجهیزات و تسهیلات مورد استفاده در بخش تولید و خدمات را طراحی نموده و تدابیر لازم برای ساخت و سازآنها را تدبیر می نماید ( بهینه سازی در ساخت و ساز می کند) ،
4. ایمنی صنعتی که با بهره گیری از تدابیر ویژه مهندسی مبادرت به ایمن سازی نظام های گوناگون کاری در مواجهه با گونه های مختلف تهدید ریسک روی  در روی آنان می نماید   ( بهینه سازی در ایمن سازی ها می کند).  که همگی به اجمال توضیح داده خواهند شد.

جایگاه تعالی علمی یا دکتری مهندسی صنایع
در سطح عالی این رشته امکان ادامه تحصیل به کارشناسان ارشد این رشته تخصصی و نیز دیگر متخصصینی که به نحوی جذب کارشناسی ارشد ها در مهندسی صنایع می شوند داده می شود.
تغییرات در حال شکل گیری در دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه علم وصنعت ایران
گرایش های چهارگانه کارشناسی مهندسی صنایع متناسب با نیازهای جدید جامعه علمی و بازارکار، بازنگری کامل درسی شده اند. در این میان کارشناسی تکنولوژی صنعتی که خویش را فناوری صنعتی خطاب می کند، کاملا گرایش به پاسخگویی بیشتر به خواست های نرم فناوری پیداکرده است.وبه زودی درحیطه شکل دهی مهارت های زیر با ساختار درسی جدید فعالیت می کند.
1.مدلسازی وشبیه سازی فن آورانه
2. طراحی و بهینه سازی فن آوری
3. دیجیتالی شدن
4. شناسایی و هدایت حرکات خودکار ماشینی
5. ساخت و ساز مبتنی بر ابزارهای کامپیوتری
6. طرح ریزی فرآیندها
سایر گرایش ها نیز خویش را به تناسب تصحیح کرده وبه طور تدریجی به سمت مشارکت مهارت ها در سطح کارشناسی و تفاوت آنان در سطح کارشناسی ارشد پیش می روند. طی ترم های آتی دو گرایش ایمنی صنعتی و فناوری صنعتی به سمت هم، وتولید و تحلی به سمت هم سوق پیدا می کنند. در سالهای آتی هرچهار گرایش به سمت واحدی برای پاسخگویی به گرایش های کارشناسی ارشد پنج گانه حرکت خواهند کرد.
درحال حاضر تجارت الکترونیک، ایمنی صنعتی، فناوری صنعتی ورای زیرمجموعه های مرسوم کارشناسی ارشد مهندسی صنایع یا برنامه ریزی خویش را به اتمام رسانیده و یا در حال اجرا هستند. در آینده ای نزدیم مجموعه های کارشناسای ارشد با مهارت های مدیریتی در دانشکده ای همجوار در حیطه مدیریت مجتمع خواهند شد و مهندسی صنایع بصورت متمرکز و تخصصی بصورت واحد ارایه خواهد شد.
مهندسی صنایع در ایران از1348 در ایران به تربیت این نظام دانشگاهی مشغول بوده است . طی سال های اخیر در بیش از 25 مرکزدانشگاهی آموزش عالی به تربیت این متخصصین مبادرت ورزیده اند. دانشگاه های علم وصنعت ایران، صنعتی امیر کبیر، صنعتی شریف، صنعتی اصفهان، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، تربیت مدرس، الزهرا، مام حسین، یزد، موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی، بوعلی سینا همدان، صنعتی مالک اشتر، شهید باهنر کرمان، هرمزگان، آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران شمال، قزوین، شیراز، نراق، کرمان، رشت، امیدیه، زاهدان، موسسه آموزش عالی شمال، علوم و فنون مازندران در زمره آنان اند. فعلا بیش از39 دانشکده مهندسی صنایع در کشور فعال اند. تلاش های انجام گرفته برای معرفی این رشته سبب شده که متقاضیان ورود به دانشگاه در سالهای اخیر این رشته را در گزینه های ائل و دوم کنکور خویش انتخاب نمایند.

توانایی های پایه تخصصی در گرایشهای مختلف مهندسی صنایع

  فناوری صنعتی
کارشناسی با بینش فنی تر از دو گرایش قبلی، مشابه با کارشناس ساخت و تولید در مهندسی مکانیک ولی مجهز به توانایی های بهینه سازی، آگاه به مسایل بهینه سازی ساخت و ساز فرآورده های صنعتی و نیز نگهداشت و راه اندازی فنی واحد های اجرایی .دارای توانایی انتقال و مدیریت یک تکنولوژی، نیز حفظ وحراست از آن.به مدد امکانات سخت ونرم  افزاری درجهت حفظ و نگهداشت نظام فنی واجرایی گام برمی دارد. با مدیریت تکنولوژی های دردسترس یا مواردی که در قالب انتقال تکنولوژی بده بستان می شوند، گام های موثری در جهت افزودن کمیت وکیفیت فرآورده هاو نیزبهره برداری موثر از امکانات دردسترس برمی دارد. با استفاده از تجهیزات کامپیوتری و مدارهای منطقی قادر است طیف زیادی از خواست های اجرایی بشر که، بدلیل محدودیت های انسانی بسهولت قابل تحقق نیستند را عینیت بخشد. مباحث اجرایی و مهارتی ساخت و تولید فرآورده های صنعتی، طراحی قالب، قید و بست های صنعتی، عملیات حرارتی و مباحث انتقال تکنولوژی رامی توان در زمره زمینه های تخصصی مورد علاقه این کارشناس ذکرکرد. او از طراحی یک ایده، نمونه سازی آن تا مرحله ساخت و تدارک امکانات تولید گرفته، تا مدیریت مراحل اجرایی توان خدمت رسانی دارد. ضایعات و منابع بروز آنها را شناسایی کرده، می تواند تاثیر تلاشهای گوناگونی که انجام می گیرند را مورد سنجش و ارزیابی قرار دهد.
برنامه ریزی و تحلیل سیستم
تخصص این کارشناس ایجاب می کند تا، با استفاده از روشهای نظام مند و مدل های ریاضی ، مسایل تصمیم گیری در سطح واحدهای اجرایی راتجزیه و تحلیل کرده، بهترین راهکارها را در استفاده موثر از منابع موجود و عملکرد معقول اجزاء متشکله نظام ها به مدد ابزارهای تحلیلی ارایه نماید. او به عنوان نمونه با مدلسازی می تواند تعیین کند، شبکه لوله کشی آب شهر که  در گذر زمان نیاز به تعمیر و نگهداری پیدا می کند، بطور منظم چگونه برنامه ریزی شود تا ، از  کار افتادگی ها به دلیل نیاز به تعمیرات به حداقل برسند . چگونه واحدی تولیدی یا خدماتی را برنامه ریزی بهینه کرد تا به میزان قابل توجهی به اهداف تعریف شده دست یابد.
مباحثی چون طرح ریزی اطلاعاتی و کنترل مدیریت، برنامه  ریزی حمل و نقل، اصول شبیه سازی، تجزیه و تحلیل نظام ها و اصول مدیریت که وابستگی مطلوبی به ریاضیات و آماردارند را، می توان بخشی  از زمینه  های علمی تخصصی این کارشناس ذکرکرد.
  تولید صنعتی
این کارشناس که به ابزارهای تحلیلی و کاربرد مبانی آمار و احتمالات مجهز شده، قادر است با تجزیه و تحلیل هایی که پیرامون برنامه ریزی تولید، کنترل و مدیریت پروژه ، کنترل کیفیت، بهبود کارآیی تولید و نیز طرح ریزی های گوناگون مهندسی در واحدهای اجرایی انجام می دهد، امکان موثر تر تولید شدن فرآورده ها یا عرضه مطلوب تر خدمات را پدید آورد. طراحی ایجاد واحد های کاری، برنامه ریزی تولید، برنامه ریزی و کنترل موجودی ها ، نظام های تعمیر و نگهداری و اصول مدیریت و الگوگیری را می توان محورهای کلیدی تخصص این کارشناس ذکرکرد. او می تواند بگونه ای یک نظام اجرایی را برنامه ریزی کند که ،چند هدف متفاوت و گاه در تضاد با هم در قالبی بهینه تحقق پیدا نمایند. مثلا قیمت ها کاهش یافته، ارزش افزوده بالارفته، حمل و نقل ها کم شده، موجودی های محدودتری نگاه داشته شده ، و درعین حال قابلیت اطمینان بالاتری نیز برای حفظ رقابت پذیری وجود داشته باشد.
ایمنی صنعتی
با رویکردی بهساز و پیشگیرانه و درعین حال مهندسی، در جوارمتخصصین بهداشت حرفه ای که از دید پزشکی بیشتری به دنیای کار می نگرند تا صنعتی، تلاش در ایجاد نظام های شناخت خطرات و محدودسازی عملکردهای غیرایمن درمحیطهای کاری داشته،روشها،برنامه هاوفرآیند هایی برای کنترل و ارزیابی خطرات راپی گرفته،تلاش درایجاد فضایی سالم برای انجام حرکتهای بهره ور دارد. این کارشناس صنایع ضمن تسلط برآگاهی های عمومی مهندسی صنایع به ویژه درراستای تطابق دادن کار با توانایی های انسانی،در زمینه هایی همچون مهندسی انسانی، عوامل فیزیکی  و شیمیایی  زیان آورمحیط کار،حفاظت صنعتی،اصول مدیریت ایمنی دارای تبحروتخصص است.طراحی نظام هایی که بتوانند از صدمه واردآمودن به انسانها،امکانات و تجهیزات پیشگیری کرده ،حرکت ملایم و روان اجرارا تضمین نماید،بخشی از توانایی های اجرایی این متخصص بشمار می رود.
توانایی های فراگیر مهندسی صنایع در تمامی گرایش ها ذکر شده در زیررا می توان در میدان عمل از کارشناسان مهندسی صنایع انتظار داشت: روش سنجی و زمان سنجی، طراحی تسهیلات (بخشها، تجهیزات، ساختمانها وچیدمان آنها ) ،طراحی و یا بهبودنظام های حمل و نقل درون و برون کارخانه أی،طراحی ویا بهبودونظام های مدیریت تولید،موجودی و انبار،طراحی،بهبود،توسعه ونصب نظام های تعمیرونگهداری وقابلیت اطمینان عملکرد ،طراحی،بهبودونصب نظام های مدیریت کیفیت و قابلیت اطمینان محصول،توسعه نظام های کنترل هزینه،بودجه،تحلیل هزینه ونظام های استانداردهزینه،مدیریت پروژه،طراحی،نصب و توسعه نظام های اطلاعاتی نظیرMIS,DSS,SIS وغیره،توسعه و نصب نظام های ارزشیابی شغل،تحقیق در عملیات همچون تحلیل های ریاضی،شبیه سازی نظام ها،برنامه ریزی خطی،پویا وتئوری های تصمیم گیری،مکانیزه نمودن نظام ها و فرآیندها،طراحی وارزیابی نظام های اداری،مراحل اجرایی و سیاست،طراحی ساختارسازمانی،بررسی محل استقرار کارخانه، بازار، منابع، وتامینات گوناگون،ایمنی محیط زیست ومحیطهای کاری و توسعه ونصب نظام های موردنیاز،برنامه ریزی راهبردی وبهسازی های گوناگون نظام مند.
پست های سازمانی که بطور نمونه ازتخصص مهندسی صنایع بهره می گیرندعبارتنداز،رئیس مهندسی صنایع،سرپرست امورسازمانی،رئیس امور برنامه ریزی وبودجه،سرپرست امورسازمانی،رئیس وام وسرمایه گذاری،رئیس برنامه ریزی وتحلیل های مالی،سرپرست آمار وگزارشهای تطبیقی،رئیس امورراه اندازی طرح ها،سرپرست هماهنگی وپشتیبانی تدارکاتی،رئیس مهندسی فرآیند،کارشناس ارشدبودجه وکنترل هزینه،سرپرست برنامه ریزی،سرپرست کنترل و پیشرفت برنامه ها،رئیس برنامه ریزی وکنترل پروژه،تحلیل گر سیستم،مهندس برنامه ریز،کارشناس ایمنی،کارشناس تشکیلات و روش ها،مدیر پروژه،مدیرانتقال تکنولوژی،رئیس تعمیر و نگهداری،برنامه ریزوسرپرست بانک اطلاعاتی،مسئول سیستم های پشتیبانی مدیریت،مدیرتکنولوژی،برنامه ریز تولید،رئیس سالن تولید.
دانشگاههای ایران به موازات  جذب تحصیل کرده های دنیای صنعتی، تاکنون چند ده هزار مهندس صنایع در رده های مختلف را تربیت و به بازار کار هدایت نموده اند که با همان توامندی جوامع صنعتی به امور محوله می پردازند. برای همگامی توانایی ها، سالانه کنفرانسی بین المللی در حوزه های تخصصی به موازات کنفرانس های ملی برگزار می شود وبین صاحبنظران کشورهای مختلف در این حوزه تخصصی مهنذسی مبادله تجربیات می شود. .دانشگاههای ایران به موازات مراکز پژوهشی وابسته به این رشته چون مرکز جوش، مرکز تکنولوژی های نو، وموارد دیگر، اکثرا مجهز به آزمایشگاههای ارزیابی کاروزمان،سیستم های زمان سنجی،جوشکاری،آبکاری و اندازه گیری دقیق،سیستم های مدرن تولیدی ،تصمیم گیری وکاربردکامپیوتردرمهندسی صنایع،طراحی کارخانه واصول حمل ونقل مواد،ارگونومی وسیستم های انسان و ماشین،کارگاههای تراش،ریخته گری و جوشکاری می باشند که به مدد آن توانایی های کابردی دانشجویان را تضمین می نمایند.
موضوعات پژوهشی که مهندسین صنایع درحیطه های کاری به آن می پردازند را،می توان در حوزه هایی مشاهده کرد همچون،اقتصاد وهزینه یابی، کیفیت، کنترل تولید و موجودی، تکنولوژی تولید، مدیریت، فنآوری اطلاعات، مدیریت پروژه و شبکه، منابع انسانی، تحقیق در عملیات، طرح استقرار، ارزیابی کار وزمان.
اندازه گیری عملکرد،تعیین میزان تاثیر بجای مانده از فعالیت های اجرایی کارکنان،سنجش میزان رضایت مشتری،مدلسازی میزان وتنوع تولید متناسب با نیاز مشتری،مجتمع سازی تلاشهای اجرایی،ارتقاء بهره وری کارکنان و نظام ها،نظام های تضمین کیفیت،مدیریت ومحیط زیست،طراحی الگوی توسعه صنعتی کشور،برنامه ریزی حمل و نقل از طریق شبکه های عصبی،تصمیم گیری فازی،توسعه سیستم های عرضه انرژی،برنامه ریزی تولیددرحالت احتمال با استفاده از شبیه سازی نمونه های محورهای پژوهشی درحال انجام در این رشته اند.
سایت های اینترنتی متعددی درحوزه مهندسی صنایع مرکز مبادله اطلاعات بین متخصصین این رشته دراین محورهااست، ارگونومی یا مهندسی انسانی، آنالیز اثرات حالت خطا، ایمنی، بهبودفرآیندها، تحقیق در عملیات، سیستم، تولید ناب، ساخت یکپارچه، ساخت و تولید، شبیه سازی، حمل و نقل، زنان در صنعت، فروش وبازاریابی، کنترل پروژه، کیفیت، مهندسی و مهندسی صنایع، مهندسف مجدد، نرم افزارها، اطلاعات تجاری.
انجمن مهندسی صنایع به عنوان یک رکن ارتباط دهنده بین علاقمندان به حرفه مهندسی صنایع از 1376با شکل گیری کانون دانشجویان مهندسی صنایع واز سال1378 درحوزه های چندگانه به فعالیت بهنگام سازی فارغ التحصیلان مشغول است.گردهمایی ها،انتشارات،بازدیدها،داوری ها و کارشناسیها وبازآموزی ها را درزمره محوری ترین تلاشهای این نهاداجتماعی می توان ذکر کرد.این نهاد که به شدت مورداحترام دانشجویان،اساتید،صاحبنظران ونیز افرادی که به نحوی از توانایی های مهندسی صنایع بهره می گیرند،مرکزی است برای مبادله اندیشه و جهت گیری های تخصصی دراین رشته و کانونی برای برقراری ارتباط بین فارغ التحصیلان و بازار کار.علاوه برآن جامعه قالبسازان،انجمن ارگونومی،انمن مدیریت تکنولوژی و انجمن ریخته گری نیز پاتوق های علمی این متخصصین در کشور تلقی می شود.این انجمن با کمک دانشکئه مهندسی صنایع دانشگاه علم وصنعت مسئولیت برگزاری پنجمین کنفرانس بین المللی مهندسی صنایع را در کشور در اسفند1385 به عهده دارد.
 با پیشرفت سریع علوم و فنآورى پیشرفتـه و پیچیدگى روز افزون آن، مقیــاس تولیــد و خدمات آن چنــــــان گستــــرش یافتـه که رشته هاى سنتى مهندسى، پاسخگوى کلیـــه مسایل سازمانهـا نیستند. براى جبران این کمبودها، از تلفیق رشته هاى گوناگون علوم و مدیریت، اقتصاد و روشهاى مهنـدسى، «مهندسى صنایع» به وجود آمده است.
رشته مهندسى صنایع، با مسایلى از قبیل: کنترل و هماهنگى فعالیتها، برنامه ریزى تولید، کنترل کیفیت، استفاده مؤثر ماشین آلات، تجهیزات و امکانات، بهبود سیستمها، بهبود ایمنى و ... سروکار دارد و می تواند در طرح، ایجاد و یا بهبود سیستمهاى متشکل از انسان، مواد، ماشین آلات و تجهیزات کمک موثرى بنماید.
مهندسى صنایع، شامل روشهایى است که منجر به بهبود عملکرد کلى سیستم می شود. این امر، توسط معیارهاى اقتصادى، کیفیتى، تاثیرات محیطى و ارتباط آنها با رفاه بشر سنجیده میشود، لذا حیطه وظایف یک مهندسى صنایع، وسیعتر از وظایف سایر مهندسان است. به عبارت دیگر، هر مهندس صنایع، علاوه بر کسب تخصص در زمینه هاى فنى باید از آموزش کافى در علوم رفتارى و گروهى و علوم زیستى نیز برخوردار باشد.
واحدهاى صنعتى و تولیدى کشور علیرغم بهره مندى از ماشینآلات و وسایل پیشرفته، فاقد یک نظام و سیستم صنعتى هستند. مشخصاً در اینگونه واحدها با مسائل صنعتى بطور مقطعــى برخورد و به ارتباطى منطقى بین اجزاى سیستم کمتـــر توجه شده است. این ضعف عمدتاً به لحاظ کمبــود کادر کارشناسى در سطح علمى بالا است.با بهره گیـــــرى از فارغ التحصیلان این رشتـــه میتوان به میزان قابل توجهــــى به این کمبــود پایان داد.
ضعف عمده دیگر در برنامهریزى بلندمـدت در سطوح مختلف وزارتخانهها و سازمانهاى ستادى است. لذا فارغالتحصیــلان این دوره با مشارکت رشتههاى تخصصى دیگر میتوانند با روشهاى علمى در امربرنامهریزى در سطح وزارتخانهها و سازمانها این نقیصه را جبران نمایند. و نهایتاً
مهندسى صنایع علمى است که باید آن را هنرمندانه بکار گرفت، هنرى است که باید آن را علمى آموخت و  فنى است که باید آن را با ذوق در آمیخت.
o مهندس صنایع کار یــدى میکند اما کارگر نیست.
o کار فکرى میکند، اما کارمند نیست.
o مهندسى میکند، اما فقط مهندس نیست.
o مدیریت میکند، اما فقط مدیر نیست.
مهندس صنایع کار آفرین است و مهندسى صنایع، خلاقیت و نوآورى
به این ترتیب، نه تنها در واحدهاى صنعتى، که در هر سازمان و سیستم دیگرى، مهندسى صنایع میتواند حضورى موثر داشته باشد.

توضیحات کلی در مورد  گرایش های مهندسی صنایع (کارشناسی ارشد و دکترا)
در این بخش به معرفی گرایشهای مهندسی صنایع در مقاطع کارشناسی ، خواهیم پرداخت و کارکرد ، وظایف ، ویژگیها و حتی واحدهای درسی هر یک از این گرایشها را به روشنی تببین خواهیم نمود و تفاوتهای آنان را از یکدیگر باز خواهیم شناخت .
گرایشهای مهندسی صنایع را بیشتر بشناسیم !
مهندسی صنایع  در مقطع کارشناسی در چهار گرایش تقسیم‌بندی می‌شود :
1-   تولید صنعتی
2-   برنامه‌ریزی و تحلیل سیستمها
3-   تکنولوژی صنعتی
4-   ایمنی صنعتی
دو گرایش تولید صنعتی و تحلیل سیستمها در قیاس با گرایشهای ایمنی صنعتی و تکنولوژی صنعتی ، به دلیل حوزه مفاهیم پیچیده‌تر ، گسترده‌تر و کاربردی‌تر ، دارای برجستگی چشمگیری در سطح دانایی و توانایی می‌باشند ، دانشجویانی با سطح علمی بالاتری را به خود می‌پذیرند و به همین دلیل گرایشهای اصلی مهندسی صنایع به شمار می‌آیند . از این رو پیرامون این دو گرایش در گامهای آتی شرح کاملتری بیان خواهیم نمود .

کارشناسی ارشد مهندسی صنایع
خوشبختانه رشته مهندسی صنایع در چند سال اخیر از اهمیت وموقعیت بالایی برخوردار گردیده است و اغلب فارغ التحصیلان این رشته به سرعت و سهولت جذب بازار کار می گردند. با توجه به روند روبه رشد تعداد فارغ التحصیلان این رشته در مقطع کارشناسی ضرورت تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد این رشته در جهت کسب جایگاه های برتر شغلی وآشنایی عمیقتر با دستاوردهای جدید مهندسی صنایع و در نهایت زمینه ورود به مقاطع بالاتر و حضور در عرصه های دانشگاهی مضاعف گردیده است . ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد این رشته نه تنها برای مهندسین صنایع بلکه برای فارغ التحصیلان رشته های دیگر فنی _مهندسی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است . چرا که موجبات ورود به عرصه های مدیریتی و سیستمی را برای فارغ التحصیلان فراهم می نماید . البته باید خاطر نشان کرد مسئله کارشناسی ارشد یک  مسئله ای است که باید بصورت همه جانبه و کاملا سیستماتیک به آن نگاه کرد برای مثال اگر کسی توانایی کار در کارخانه را دارد با همان مدرک لیسانس نیز می تواند به موفقیت های زیادی دست پیدا کند و چه بسیار فارغ التحصیلانی که با مدرک لیسانس خیلی بهتر از افرادی با مدارج علمی بالاتر می توانند در بازار کار عمل کنند . زیرا یک فارغ التحصیل مقطع کارشناسی مهندسی صنایع باید علاوه برمسائل علمی خیلی از فاکتورهای دیگر را  نیز برای موفقیت در بازار کار داشته باشد (البته این مسئله در تمامی رشته ها صدق می کند ولی با توجه به اینکه یک مهندس صنایع خوب باید فاکتورهایی از قبیل مدیریت خوب و مخصوصا روابط عمومی عالی را دارا باشد لذا این گونه مسائل در مورد یک مهندس صنایع بیشتر به چشم می آید).
ولی صد البته در شرایطی برابر, اشخاصی که مدرک کارشناسی ارشد دارند از جهت پذیرش یک سرو گردن بالاتر از آنهایی هستند که دارای مدرک لیسانس می باشند.(مگر اینکه پارتی بازی در میان باشد که آن موقع دیگر به مدرک لیسانس نیز نیاز نمی باشد!)
پس از این مقدمه در این مبحث سعی برآن شده که اولا شما را هرچه بهتر با گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی صنایع آشنا سازیم ثانیا منابع اصلی برای موفقیت در مسابقه تقریبا سخت(با توجه به پذیرش محدود)فوق لیسانس صنایع را برای شما بازگو نماییم.
 مهندسی صنایع در مقطع کارشناسی ارشد دارای چهار گرایش می‌باشد :
1-   مهندسی صنایع
2-   مهندسی سیستمهای اقتصادی - اجتماعی
3-    مدیریت سیستم و بهره‌وری
4-    مدیریت مهندسی
گرایش مهندسی صنایع ، گرایش برتر کارشناسی ارشد به شمار می‌آید که به فارغ‌التحصیلان کارشناسی همین رشته اختصاص دارد ؛ سطح رقابتی برای ورود به این گرایش بسیار بالاست و با توجه به کمیت پایین پذیرش‌شوندگان ، نخبگانی که احاطه افزونتری به دروس آزمون ارشد داشته باشند قادر به ادامه تحصیل در این گرایش می‌باشند .
گرایش سیستمهای اقتصادی - اجتماعی ، به نوعی گرایش دوم مقطع کارشناسی ارشد در حساب می‌آید که فارغ‌التحصیلان سایر رشته‌های فنی - مهندسی نیز مجازند بخت خود را برای قبولی در این رشته بیازمایند .
مدیریت سیستم و بهره‌وری را می‌توان چکیده دوره کارشناسی مهندسی صنایع دانست که به فارغ‌التحصیلان سایر رشته‌های فنی و مهندسی که حداقل سه سال سابقه مدیریتی داشته باشند اختصاص یافته است .
لازم به یادآوریست که گرایش مدیریت مهندسی ، به عنوان یکی دیگر از گرایشهای کارشناسی ارشد مهندسی صنایع در حال گسترش بوده و هم‌اکنون در دانشگاههایی نظیر دانشگاه صنعتی امیرکبیر ، در این گرایش نیز پذیرش صورت می‌گیرد .

دوره دکترای مهندسی صنایع مجموعه‌ای هماهنگ از فعالیتهای پژوهشی و آموزشی است که موجب احاطه و دستیابی دانشجو به آثار علمی در زمینه مهندسی صنایع و توانایی در تهیه متون تحقیقاتی ، نوآوری ، کمک به پیشرفت و گسترش مرزهای دانش در این رشته خواهد شد .  دوره دکترا نیز شامل سه گرایش زیر است :   
1-   مهندسی صنایع
2-   سیستمهای اقتصادی - اجتماعی
3-   مدیریت سیستم و بهره‌وری

گرایشهای تولید صنعتی و برنامه‌ریزی و تحلیل سیستمها را بیشتر بشناسیم !
تولید صنعتی فن به‌کارگیری مهارتهای تکنیکی - اقتصادی و استفاده موثر و نظام‌یافته از نیروی انسانی سازمان ، ماشین‌آلات ، تجهیزات ، سرمایه ، ساختمان و مواد به منظور تولید کالا با کیفیت و کمیت مطلوب می‌باشد .
برنامه‌ریزی و تحلیل سیستمها فن به‌کارگیری روشهای علمی جهت حل مسائل تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی در واحدهای صنعتی - خدماتی ، شامل جمع‌آوری اطلاعات ، تجزیه‌وتحلیل داده‌ها ، مدل‌بندی و حل مساله می‌باشد .
با دقت و توجه موشکافانه در تعاریف فوق می‌توان رسالت ،‌ اهداف و ویژگیهای مهندسی صنایع را بیان نمود :
نخستین نکته‌‌ای که که باید بدان توجه کرد ، پویایی پنهانیست که در ذات تعاریف فوق نهفته است ؛ این جملات بیانگر حرکتی مداوم و همیشگی هستند ، حرکتی در جهت آنچه که بهتر است یعنی بهبود مستمر ، حرکتی که هیچگاه متوقف نمی‌شود .  شما برنامه‌ریزی می‌کنید ، تصمیم می‌گیرید ، به اجرا درمی‌آورید ، تجزیه‌وتحلیل می‌نمایید و آنگاه از نتایج حاصل جهت برنامه‌ریزیهای آتی بهره می‌برید ؛‌ این چرخه‌ایست که هیچگاه از حرکت باز نخواهد ایستاد و هماره رو به سوی بهبود دارد ، چرا که ایستایی یعنی مرگ و مجموعه‌های پویایی چون واحدهای صنعتی - خدماتی هیچگاه به مرگ تمایل ندارند .
نکته دوم آنکه هیچ‌یک از تعاریف فوق به‌تنهایی قادر به بیان آنچه مهندسی صنایع ادعا می‌کند نیستند ، بلکه این‌دو مکمل یکدیگرند . گفته‌ایم که ویژگی بارز مهندسی صنایع در تفکر بهبود مستمر وضعیت موجود بوده و هرگز از وضعیت موجود راضی نیست و تلاش می‌نماید تا به سوی وضعیتی مطلوبتر حرکت نماید . در وهله اول ، تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی لازم است که حرکتیست به سوی هدف ، اما در گام بعدی به‌کارگیری و اجرای برنامه یا تصمیم و سپس تجزیه‌وتحلیل نتایج ، تضمین‌کننده صحت آن می‌باشند . گرایش تولید صنعتی به نگرش نظام‌مند ، منظم و علمی گرایش برنامه‌ریزی و تحلیل سیستمها نیازمند است و در نقطه مقابل ، برنامه‌ریزی و تحلیل نیز به نگرش اجرایی ، کاربردی و تجربی تولید صنعتی نیاز دارد .
نکته سوم ، دیدگاه انجام‌دهی و هماهنگ‌سازی است ، چراکه مهندسی صنایع گاه باید عوامل متضادی چون نیروی انسانی ، ماشین‌آلات ، زمان ، تجهیزات ، سرمایه ، ساختمان و مواد را در قالب یک مجموعه صنعتی - خدماتی آنچنان هماهنگ سازد تا مطلوبیت لازم در کیفیت و کمیت تولید را بدست آورد . این مساله ، ویژگی دیگری را یادآور می‌شود که همانا تفکر کل‌گرا ، جامع و نظام‌مند مهندسی صنایع می‌باشد . وی در هنگام برخورد با هر مجموعه ، پیش از آنکه به جزئیات بپردازد ، آنرا به ‌صورت کلی مشاهده می‌نماید و به تعبیری از بالا یا بیرون نگاه می‌کند ؛ او اجازه نمی‌دهد تا یک بخش کوچک از آن مجموعه چنان مجذوبش نماید که از سایر قسمتها غافل گردد و ارتباط بخشهای دیگر را با آن جزء نبیند . وی می‌داند که همکاری تمام آن مجموعه است که کارایی کل را بدست می‌دهد و انتظاری که از مجموعه می‌رود با هماهنگی تمام اجزا برآورده می‌گردد . 
گفته شد که مهندسی صنایع با مجموعه‌های پویایی چون واحدهای صنعتی - خدماتی روبروست . هر مجموعه پویا دارای یک‌سری داشته‌ها یا ورودی‌ها ، یک‌سری ستاده‌ها یا خروجی‌ها و همچنین فرایندیست که این داشته‌ها را به ستاده‌ها تبدیل نماید . ویژگی  مهندسی صنایع ،‌ مشاهده هم‌زمان این سه عامل است و این مساله خود موجب درک ارتباط بین مجموعه‌ها و عوامل مختلف و اقدام در جهت هماهنگ‌سازی و انجام آنها می‌شود . یک مهندس صنایع چنانچه بتواند ورودی‌ها و خروجی‌ها را اعم از فیزیکی و غیرفیزیکی در ذهن خود تصویر نماید و همچنین پردازشها و فرایندهای تبدیل این ورودی‌ها به خروجی‌ها را مرور کند ، آنگاه به یقین خواهد توانست سازمان را به‌ بهترین نحو اداره نماید .
نکته چهارم ، اصل بیشینه‌سازی کلی است که به‌طور ذاتی در این تعاریف به چشم می‌خورد ؛ اگر شما یک مجموعه را بصورت جامع و نظام‌مند مشاهده کردید ،‌ درست نیست که تنها سعی نمایید یک جزء آن را در مطلوب‌ترین وضعیت و سطح ممکن نگه دارید و از سایر اجزا غافل بمانید ؛ مهندسی صنایع می‌گوید کل این مجموعه ، یعنی تمامی اجزای آن در ارتباط با هم و به صورت هماهنگ باید در یک سطح مطلوب قرار گیرند تا مطلوبیت کل مجموعه در بالاترین سطح قرار گیرد .
نکته پنجم واژه موثر در تعریف ذکر شده ، است ؛ اصولا در مهندسی صنایع مفهوم بهره‌وری کاربرد فراوانی دارد ؛ بهره‌وری خود انواع مختلف دارد و عموما به صورت نسبت خروجی‌ها (ستاده‌ها) به ورودی‌ها (داده‌ها) تعریف می‌گردد . دو رکن اساسی در افزایش بهره‌وری هر مجموعه ، کارایی و اثربخشی می‌باشند . کارایی نشان‌دهنده میزان کل فعالیت می‌باشد حال با هر مقصودی که می‌خواهد انجام شده باشد ، اما اثربخشی مبین آن قسمت از فعالیت است که در راستای رسیدن به هدف مجموعه انجام شده است ؛ به‌کارگیری واژه موثر نیز به همین معنا می‌باشد .
نکته ششم آن است مهندسی صنایع از روشهای علمی جهت انجام کارهایش استفاده می‌نماید . روشهای علمی روشهایی هستند که که در موارد متعدد از بوته آزمایش و تجربه گذشته‌اند و به بیان بهتر استاندارد گردیده‌اند و این دل‌مشغولی مهندسی صنایع است که سعی می‌کند در هر چرخه برنامه‌ریزی ، اجرا و تجزیه‌وتحلیل ، روشهای مستند و استانداردی را در امور مختلف طراحی کند  ، آنها را از حالت تجربه‌نشده خارج نماید و وارد ذات فرایند داخلی آن مجموعه نماید . دانش مهندسی صنایع سعی می‌نماید برای تمامی شرایط ، روشهای علمی خاصی را طراحی کند تا در موارد مشخص ، این روشها را به عنوان ابزاری در اختیار مدیر قرار دهد .
مطالب گفته شده ، به طور عمده ، مفاهیم زیربنایی و فلسفی مهندسی صنایع را تشکیل می‌دهند به طوریکه مهندسی صنایع بایستی همواره تلاش نماید دیدگاه‌ها و برداشتهای جدید و تازه‌ای از این مفاهیم کشف و تجربه نماید . مفاهیمی چون تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی ، مهارتهای تکنیکی - اقتصادی ، موثر و نظام‌مند ، نیروی انسانی ، زمان ،‌ ماشین‌آلات ، تجهیزات و سرمایه ، هزینه ، تولید ، کیفیت و کمیت و ارتباط این مفاهیم از دغدغه‌های اصلی مهندسی صنایع است .
نکات فوق از آن جهت بیان شده است تا تاکید گردد هیچ‌یک از گرایشهای برنامه‌ریزی و تحلیل سیستمها و تولید صنعتی به تنهایی تمام مهندسی صنایع نیستند و تنها با حضور در کنار یکدیگر می‌توان انتظار داشت مهندسی صنایع به اهداف خود نائل گردد .
در بیان دروس اساسی این دو گرایش باید گفت که وجه اشتراک فراوانی در این میان به چشم می‌خورد ، دروسی نظیر : کنترل پروژه ، کنترل کیفیت ، طرح‌ریزی واحدهای صنعتی ، کنترل تولید و موجودیهای یک ،‌ اصول مدیریت و تئوری سازمان ، ارزیابی کاروزمان ، تحقیق در عملیات (2 & 1)  ، اقتصاد مهندسی ، آمار مهندسی ، نقشه‌کشی صنعتی (2 & 1) .
 در کنار این ، آن دسته از دروسی که برای یکی از دو گرایش اجباری می‌باشند را دانشجویان گرایش دیگر می‌توانند به صورت اختیاری اخذ نمایند و بدین ترتیب سطح اشراف خود را بر حوزه‌های کاری مهندسی صنایع هرچه بیشتر افزایش بخشند .
دروس اجباری پراهمیت گرایش تولید صنعتی که برای گرایش برنامه‌ریزی و تحلیل سیستمها اختیاری به شمار می‌آید عبارتند از : برنامه‌ریزی تولید ، مهندسی فاکتورهای انسانی ، طراحی ایجاد صنایع ، برنامه‌ریزی نگهداری و تعمیرات ، برنامه‌ریزی و کنترل تولید و موجودیهای دو .
دروس اجباری پراهمیت گرایش برنامه‌ریزی و تحلیل سیستمها که برای گرایش تولید صنعتی اختیاری به شمار می‌‌آید عبارتند از : تحلیل سیستمها ، شبیه‌سازی ، طراحی سیستمهای اطلاعاتی ، برنامه‌ریزی حمل‌ونقل .
 
گرایشهای ایمنی صنعتی و تکنولوژی صنعتی دارای چه قابلیتهایی می‌باشند ؟
در گام پیشین ، دو گرایش اصلی مهندسی صنایع را شناختیم ؛ اینک به سراغ دو گرایش دیگر می‌رویم که اگرچه در جایگاه توجه پایینتری در قیاس با تولید صنعتی و برنامه‌ریزی و تحلیل سیستمها قرار دارند اما خود از جمله رشته‌های کاربردی صنعت و خدمات به‌شمار می‌آیند و چه‌بسا کارکردهایی داشته باشند که سایر رشته‌های فنی و مهندسی از آنها بی‌بهره‌ا‌ند . با تکنولوژی صنعتی آغاز می‌کنیم :
در تعریف تکنولوژی صنعتی می‌توان گفت : فن به‌کارگیری مهارتهای اجرایی و ذکاوتهای فنی در جهت طراحی تجهیزات و تسهیلات مورد استفاده در بخش تولید و خدمات و تعیین تدابیر لازم برای ساخت‌وساز‌ آنان می‌باشد . (بهینه‌سازی در ساخت‌وساز)
تکنولوژی صنعتی گرایشیست با بینشی‌ فنی‌تر از دو گرایش تولید صنعتی و برنامه‌ریزی و تحلیل سیستمها که مشابه کارشناسی ساخت و تولید در مهندسی مکانیک بوده اما مجهز به توانایی بهینه‌سازی ، آگاه به مسائل بهینه‌سازی ساخت و ساز فرآورده‌های صنعتی و نیز نگهداشت و راه‌اندازی فنی واحد‌های اجرایی می‌باشد . دارای توانایی انتقال و مدیریت تکنولوژیست و نیز حفظ و حراست از آن که به مدد امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در جهت حفظ و نگهداری نظام فنی و اجرایی گام بر می‌دارد ؛ با مدیریت تکنولوژیهای در دسترس یا مواردی که در قالب انتقال تکنولوژی دادوستد می‌شوند ، در جهت افزودن کمیت و کیفیت فرآورده‌ها و نیز بهره‌برداری اثربخش از امکانات در دسترس ، اقدامات موثری انجام می‌دهد . با استفاده از تجهیزات کامپیوتری و مدارهای منطقی قادر است طیف وسیعی از خواسته‌‌های اجرایی بشر را که به دلیل محدودیت‌های انسانی به سهولت قابل تحقق نمی‌باشند ، عینیت ‌بخشد . مباحث اجرایی و مهارتی ساخت و تولید فرآورده‌های صنعتی ، طراحی قالب ، قیدوبست‌های صنعتی ، عملیات حرارتی و مباحث انتقال تکنولوژی را می‌توان در زمره دیگر زمینه‌های تخصصی این گرایش ذکر نمود . کارشناس تکنولوژی صنعتی از مرحله طراحی یک ایده و نمونه‌سازی آن گرفته تا مرحله ساخت و تدارک امکانات تولید ، همین‌طور مدیریت مراحل اجرایی ، توان خدمت‌رسانی دارد ؛ علاوه بر آن ،  ضایعات و عوامل بروز آنها را شناسایی کرده و  تاثیرات گوناگونی که برجای می‌گذارند را ، مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌دهد .
حال به سراغ ایمنی صنعتی می‌رویم :
در تعریف ایمنی صنعتی می‌توان گفت : فن به‌کارگیری تدابیر ویژه مهندسی در جهت ایمن‌سازی نظامهای گوناگون کاری در مواجهه با گونه‌های مختلف ریسک رودرروی آنان می‌باشد . (بهینه‌سازی در ایمن‌سازی) 
گرایش ایمنی صنعتی تلفیقی از سه رشته بهداشت حرفه‌ای ،‌ مدیریت صنعتی و مهندسی صنایع ( جهت‌گیری عمده به سوی مهندسی صنایع است ) با رویکرد بهساز و پیشگیرانه و در عین حال مهندسی ، در جوار متخصصین بهداشت حرفه‌ای که با دید پزشکی بیشتری به دنیای کار می‌نگرند ، تلاش در ایجاد نظام‌های شناخت خطرات و محدود‌سازی عملکرد‌های غیرایمن در محیطهای کاری داشته ، روش‌ها ، برنامه‌ها و فرآیندهایی برای کنترل و ارزیابی خطرات پی گرفته و تلاش در ایجاد فضایی سالم برای نجات حرکت‌های بهره‌ور دارد . این گرایش مهندسی صنایع ضمن تسلط بر آگاهیهای عمومی مهندسی صنایع به ویژه در راستای تطبیق دادن  کار با توانایی‌های انسانی در زمینه‌هایی همچون مهندسی فاکتورهای انسانی ، عوامل فیزیکی و شیمیایی زیان‌آور محیط کار ، حفاظت صنعتی و اصول مدیریت ایمنی ، دارای تبحر و تخصص است . طراحی نظام‌هایی که بتوانند از آسیب رساندن به انسانها ، امکانات و تجهیزات پیشگیری کرده ، حرکت ملایم و روان اجرا را تضمین نماید ، بخشی از توانایی‌های اجرایی این متخصصین به شمار می‌رود .
مکانیک سیالات ، جمع‌آوری و دفع فاضلابهای صنعتی ، مهندسی احتراق ، گازرسانی ، اعلام و اطفا حریق ، ایمنی در برق  ، سم‌شناسی صنعتی  ، ایمنی ساختمان و معدن ، ارگونومی ، تهویه صنعتی ، دیگها و ظروف تحت‌فشار ، روشهای تولید (2 & 1) ، ایمنی در کشاورزی ، روانشناسی صنعتی ، عوامل شیمیایی محیط کار ، اصول بهداشت محیط ، بیماریهای شغلی ، حفاظت صنعتی ، ایمنی بالابرها ، تحقیق در عملیات ، ترمودینامیک و انتقال حرارت ، عوامل فیزیکی محیط کار ، اصول مدیریت ایمنی ،  ارزیابی کار و زمان و طرح ریزی واحد های صنعتی از جمله دروس اصلی و تخصصی پراهمیت این گرایش به شمار می‌آیند .

در این گام ، گرایش مهندسی صنایع/ صنایع را به بحث خواهیم نشست :
1- تشریح گرایش :
دوره کارشناسی ارشد مهندسی صنایع ، دوره‌ای آموزشی با تاکید بر آموزشهای پیشرفته در مهندسی صنایع و تجزیه و تحلیل سیستمهای صنعتیست و هدف آن تربیت متخصصینیست که با بهره‌گیری از آموخته‌ها و دانشهای مهندسی و دروس اختصاصی این دوره به شناخت ، تحلیل و ارائه طرح برای سیستمهای متشکل از انسان ، مواد و ماشین توانا باشند . دانش آموختگان دوره کارشناسی ارشد

مهندسی صنایع قادر به انجام خدمات گسترده‌ای در زمینه‌های ذیل می باشند :
1- کشف و برررسی مشکلات وزارتخانه‌ها ، سازمانهای ستادی و نظامهای صنعتی .
2- جستجوی ارتباط منطقی بین اجزاء انواع سیستمهای تولیدی و غیر تولیدی .                    
3- برنامه‌ریزی و ارائه مدل جهت کسب بهترین بازدهی از کارکرد سیستمها .                     
4- کنترل سیستمها جهت پیگیری نواقص و ارائه مدل مطلوب و نهایی .
5- برنامه‌ریزی و شرکت در اجرای پروژه‌های تحقیقاتی صنعتی .
6- ارائه الگوهای مناسب برای طراحی واحدهای تولیدی عظیم کشور .

با توجه به تنوع وزارتخانه‌ها ، صنایع تولیدی و پروژه‌های صنعتی در دست اجرا و نیاز روزافزون صنایع مادر و واحدهای مختلف صنایع نظامی و نیز اکثر مراکز خدماتی به متخصصین رشته مهندسی صنایع ، اهمیت تربیت کارشناسان ارشد در این رشته روشنتر می‌گردد .

2- منابع درسی در آزمون ورودی :
آزمون ورودی این گرایش شامل دروس تحقیق در عملیات (1) (ضریب دو) ، آمار و احتمالات مهندسی (ضریب دو) ، برنامه‌ریزی و کنترل تولید و موجودیهای (1) (ضریب یک) ، طرح‌ریزی واحدهای صنعتی (ضریب یک) ، زبان عمومی و تخصصی (ضریب یک) می‌باشد .

به کوشش آقای محمد صابر ظهیری آذر و با تشکر از آقای احمد نوری

معرفی رشته مهندسی صنایع

آنچه در این پست میخوانید:

معرفی  رشته مهندسی صنایع
 توضیح اجمالی. مهندسی صنایعچیست؟
تاریخچه مهندسی صنایع
اهمیت مهندسی صنایع
زمینه فعالیتهای مهندسی صنایع
چه کسانی جذب این رشته می شوند؟
اصول فکری مهندسی صنایع

معرفی  رشته مهندسی صنایع
مهندسی صنایع را می توان کاربرد اصول و فنون مهندسی مدیریتی به منظور بهبود، طراحی و نصب سیستم هایی شامل انسان، مواد، اطلاعات، انرژی و تجهیزات برای فراهم آوردن امکان تولید کالاها و ارائه خدمات بشکل کارآ و مطلوب دانست. برای بررسی، ارزیابی و کاربرد این سیستم ها، دانش و مهارت های علوم ریاضی، علوم فیزیکی و علوم اجتماعی به همراه فنون طراحی مهندسی موردنیاز است. فعالیت های مهندسی صنایع همانند پلی است که ارتباط بین اهداف مدیریت و عملکرد عملیاتی سازمان را ایجاد می نماید. مهندسان صنایع بیشتر درگیر افزایش بهره وری در مدیریت منابع انسانی، روش ها وفناوری اند. حال آنکه سایر رشته های مهندسی بیشتر درگیر ماهیت فنی فرآیندها و فرآورده ها می باشند.
مهندسی صنایع تنها رشته مهندسی است که عامل انسان یکی از مولفه های اصلی سیستم های مورد مطالعه آن را تشکیل می دهد. مهندسان این رشته در تیم های میان رشته ای برای امور برنامه ریزی، نصب و کنترل و بهبود فعالیت های موسسات به خدمت گرفته می شوند. این فعالیت ها ممکن است اقدامات تولید، نوآوری در محصولات، ارائه خدمات، حمل و نقل و جریان اطلاعات سازمانی را شامل شود. این مهندسان بستر لازم برای تعامل تخصص های مختلف و کار گروهی را به بهترین وجه ایجاد نموده و در نتیجه امور طرح، برنامه ریزی، اجرا و نظارت بر عملکرد نظام های تولیدی خدماتی بشکل منسجم تر انجام می شود و در نهایت محقق شدن این مهم، به بهبود مستمر در جهت سهولت کارها، راحتی کارکنان، کاهش هزینه ها، ارتقا کیفیت و جلب رضایت مشتریان منجر می شودمهندسی صنایع ، شامل کاربرد روشهای تجزیه و تحلیل اصول فیزیکی برای تبدیل موادخام و سایر منابع به فرمی که رضایت و احتیاجات آدمی را تامین کند، میباشد.با پیشرفت علم و تکنولوژی و تعامل این دو با هم، تخصصها و گرایشهای مختلف مهندسی بوجود آمدهاند. در این ارتباط مهندسی صنایع رشته نسبتاً جدید است که ضمن برخورداری از مفهوم کلی مهندسی، حوزههای کاری فراتری را در مقایسه با سایر رشتهها مورد توجه قرار میدهد. نوشته حاضر سعی دارد مطالبی را جهت آشنایی با مهندسی صنایع در قالب سر فصلهای ذیل ارائه نماید.
توضیح اجمالی. مهندسی صنایعچیست؟
مهندسی صنایع عبارت از کاربرد اصول و تکنیکهایی به منظور بهبود، طراحی و نصب سیستمهایی شامل انسان، مواد، اطلاعات، انرژی و تجهیزات برای فراهم آوردن امکان تولید کالاها و ارائه خدمات بشکل کارا و مطلوب میباشد.  برای بررسی، ارزیابی و کاربرد این سیستمها، دانش و مهارتهای علوم ریاضی، علوم فیزیکی و علوم اجتماعی به همراه فنون و تکنیکهای طراحی مهندسی مورد نیاز است. فعالیتهای مهندسی صنایع همانند پلی است که ارتباط بین اهداف مدیریت و عملکرد عملیاتی سازمان را ایجاد مینماید. مهندسان صنایع بیشتر درگیر افزایش بهرهوری در مدیریت منابع انسانی، روشها و تکنولوژی هستند و حال آنکه سایر رشتههای مهندسی بیشتر درگیر ماهیت فنی فرایندها و فراوردهها میباشند. در واقع مهندسی صنایع تنها رشته مهندسی است که عامل انسان یکی از مولفههای اصلی سیستمهای مورد مطالعه آن را تشکیل میدهد. در نتیجه مهندسان صنایع در تیمهای میان رشتهای برای امور برنامهریزی، نصب و کنترل و بهبود فعالیتهای موسسات به خدمت گرفته میشوند. این فعالیتها ممکن است فعالیتهای تولید، نوآوری در محصولات، ارائه خدمات، حمل و نقل و جریان اطلاعات سازمانی را شامل شود. با توجه به مطالب فوق، مهندسان صنایع بستر لازم برای تعامل تخصصهای مختلف و کار گروهی را به بهترین وجه ایجاد نموده و در نتیجه امور طرح، برنامهریزی، اجرا و نظارت بر عملکرد نظامهای تولیدی خدماتی بشکل منسجمتر انجام میشود و در نهایت انسجام امور به بهبود مستمر در جهت سهولت کارها، راحتی کارکنان، کاهش هزینه ها، ارتقا کیفیت و جلب رضایت مشتریان منجر میشود.

تاریخچه مهندسی صنایع
اولین جرقه های پیدایش مهندسی صنایع بعنوان یک تخصص با آغاز انقلاب صنعتی در ابتدای قرن 19 زده شد. انقلاب صنعتی که با ظهور اختراعات جدید خصوصاً در صنعت نساجی و اختراع ماشین بخار آغاز شد، باعث بکارگیری نیروی انسانی بیشتر و افول صنایع کوچک دستی شد. با گسترش کارخانجات، نیاز به مدیریت و تفکر مدیریتی بیش از پیش احساس شد. افراد بسیاری در جهت ارتقا کیفیت محصولات تلاش کردند. آدام اسمیت، پدر علم اقتصاد پیشنهاد تقسیم کار را داد. وی بیان کرد که می توان با تقسیم کار در کارخانه پیچ سازی نتیجه کار را به مقدار زیادی بهبود بخشید. به موازات اختراعات و نوآوری در فرآیندها، روشهای حسابداری و هزینه یابی گسترش یافتند. روش های تحلیل علمی، آزمایشات و اثبات های علمی در طراحی و ساخت ابزارآلات و ماشین ها بکار گرفته شد و در نتیجه، اثرگذاری این تحولات در تفکر سازمانی مدیریت،موجب شد مدیریت علمی به عنوان یک نگرش و روش حرفه ای مطرح شود. اولین تلاش برای علمی شدن مدیریت از آمریکا شروع شد. در سال 1881 فردریک تیلور پدر مدیریت علمی، اندیشه های خود را توسعه داد. فرانک گیلبرت و همسرش لیلیان در جهت مطالعه کار با بررسی حرکات توانستند ابزار جدیدی را ابداع کنند. همچنین آنان به مسائل روانشناسی و انگیزه های انسانی توجه نمودند. عملکرد پرداخت پاداش و نتایج قابل قبول آن توسط امرسان ایجاد و توسعه یافت. مجموعه فعالیتهای تیلور و هم عصران وی برای فرموله کردن اصول اساسی به عنوان روش های علمی مدیریت متمرکز شده بود که این فعالیت ها به زودی تحت عنوان مدیریت علمی شناخته شد.
کار این افراد توسط انجمن مهندسین مکانیک آمریکا ارج نهاده شد و عرصه برای فعالیت تیلور و همفکران اوتوسط این انجمن ایجاد شد. در سال 1912 انجمنی برای ارتقا و رشد مدیریت بنا نهاده شد. در سال 1915 انجمن تیلور نام گرفت. این انجمن از سال 1934 با عنوان انجمن مهندسی صنایع فعالیت خود را ادامه داد. در این دوران مدیران علمی دارای تحصیلات مهندسی بودند و بسیاری خود را مهندس صنایع قلمداد می کردند و گروهی نیز در حیطه مدیریت به عنوان مشاوران مدیریت مطرح بودند. بتدریج مواد درسی و مدرک مهندسی صنایع و برنامه های مربوطه مورد توجه قرار گرفت و در نهایت دانشکده های مهندسی صنایع ایجاد و توسعه یافتند.

اهمیت مهندسی صنایع
مرور توانمندی ها و خدمات مهندسی صنایع نقش و اهمیت مهندسی صنایع را به وضوح بیان می کند. امروزه حیات اقتصادی سازمان ها و موسسات تولیدی و خدمات در بازار رقابتی شدید جهانی به استفاده بهینه از منابع در دسترس وابسته است. عموماً منابع در دسترس شامل مواد، منابع انسانی، ماشین آلات (شامل تجهیزات، لوازم جانبی، امکانات مورد نیاز شامل فضا و انرژی و ...)، منابع اطلاعاتی و منابع مالی طبقه بندی میشوند. ایجاد و نگهداری منابع یاد شده هزینه هایی را برای سازمان به دنبال دارد. هزینه تمام شده واحد محصول هر موسسه متأثر از نحوه به کارگیری این منابع است. هر شرکت تولیدی یا خدماتی که بتواند هزینه های خود را به حداقل ممکن برساند و به بیانی دیگر توانایی استفاده بهینه از منابع را در تمام ارکان سازمانی خود ایجاد نماید یا حاشیه سود بیشتری به دست خواهد آورد و یا قادر خواهد بود که قیمت های فروش خود را با حفظ حاشیه سود قبلی، کاهش دهد. این بدان معنی است که قدرت رقابتی موسسه مذکور در بازار افزایش می یابد. باتوجه به تحولات اقتصاد جهانی قدرت رقابتی شرط اساسی موفقیت در کسب و کار نوین محسوب می شود. در کنار این مسائل، توجه به نوآوری ها و ارتقا کیفی محصولات و خدمات که از طریق تلاش برای یافتن طرح های بهبود یافته و همچنین تحول در فرآیند کسب و کار نیز بقا و رشد موسسات را در پی خواهد داشت. با توجه به مراتب فوق اگر ضرورت ها و نیازمندی های رسیدن به امور مذکور را با تکنیک های مهندسی صنایع تطبیق دهیم مشاهده می شود که مهندسی صنایع ابزار لازم برای حصول اهداف سازمانی را بطور فراگیر و سیستماتیک فراهم می آورد و این نشانگر نقش و اهمیت بالای مهندسی صنایع بعنوان موتور محرک حرکت سازمانهای امروزی است.

زمینه فعالیتهای مهندسی صنایع
با پیشرفت و تحول سریع علوم و فنون و پیچیدگی های روز افزودن آن، بالطبع نظام های تولیدی و خدماتی نیز گسترش یافته اند که در این میان اداره صحیح و مناسب این گونه واحدها مستلزم بکارگیری فنون علمی و پیشرفته جهت پیش بینی مدلسازی، برنامه ریزی، تأمین و تدارک، اجرا و نظارت و ارزیابی نتایج حاصله در راستای وظایف مدیریتی است. بدیهی است که فعالیت هر نظام اعم از تولیدی یا خدماتی با اتکا بر فناوری خاص آن امکان تداوم و استمرار دارد و صرف نظر از ماهیت فنی و صنعتی امر، فناوری دارای چهار جز اصلی1- تجهیزات، امکانات تولیدی و خدماتی 2- مدیریت و سازمان 3- نیروی انسانی 4- دانش فنی است.
از آنجا که رشته های مهندسی مرسوم نظیر مهندسی مکانیک، برق، ساختمان وغیره بیشتر به ابعاد فنی صنعت یاموارد 1و4شاره شده در فوق توجه دارند. در فرآیند کسب و کار رقابتی به تنهایی پاسخگوی مسائل پیچیده خدمات مهندسی و مدیریتی مدرن امروزی که بصورت نظام مندتحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و باورهای انسانی را در چرخه حیات نظام های موردتوجه خود لحاظ نمی نمایند نیستند. لذا برای رفع چنین کمبودهایی در قرن حاضر به ویژه طی چند دهه اخیر، رشته جدیدی تحت عنوان مهندسی صنایع با بهره گیری از علوم ریاضی، فیزیکی، اجتماعی، اقتصادی وفنون مهندسی بوجود آمده است. با توجه به مراتب فوق شاید مناسب بود این رشته با عنوان مهندسی مدیریت معرفی می شد، چرا که کاربردهای آن محدود به صنعت نیست و هر موسسه انتفاعی و غیرانتفاعی با جنبه صنعتی یا خدماتی می تواند از فنون مهندسی صنایع بهره گیرد. مبحث صرف منابع و حصول حد اکثر نتیجه از منابع مصرفی چیزی نیست که منحصر به صنعت یا بنگاه خاصی باشد و امروزه با توجه به کمبود ارتقاع سطح بهره وری امری ضروری و حیاتی محسوب می شود که نشانگر بستر گسترده برای فعالیت های مهندسی صنایع نفتی می شود . مهندسی صنایع در حرفه ها و مشاغلی همچون، بانکداری، خدمات مشاوره ای، صنعت بیمه، شرکت های هواپیمایی، کشتیرانی، بیمارستان ها، کارخانجات، کشت و صنعت، خدمات شهری، استادیوم های ورزشی و یا هر مکان دیگری که نیاز به برنامه ریزی، هدایت و مدیریت و ارتقا بهره وری می باشد کاربرد دارد. برخی از زمینه های کاری مشخص مهندسی صنایع در بازار کسب و کار عبارتند از: نظام های تولیدی،برنامه ریزی راهبردی و عملیاتی سازمان،مهندسی لجستیک،مدیریت تولید، مدیریت مهندسی،مهندسی نظام های کیفیت،مدریت پروژه، مهندسی نظام های بهره وری، طراحی فرآیندها وساختارهای سازمانی، مهندسی مالی و مهندسی ارزش.
سایر کارشناسان مهندسی با گستردگی و تنوع کاری بیشتری با مسایل میدان اجرا همراهی می کند. از یکسو تمرکز تخصصی بر مبانی مهندسی و فنآوری داشته، و از سویی بر روش های علمی افزایش بهره وری وکارآیی و تغییر درفنآوری نظام های خدماتی و تولیدی با استفاده از ابزارهای مدل سازی، بهینه سازی و شبیه سازی تسلط دارد. ویژگی بین رشته ای وتنوع توانایی های این رشته مهندسی که بطور روزافزونی مطلوبیت تخصصی می یابد سبب شده، ظرف سال های اخیر این رشته جایگاه اجتماعی خویش را از منظر علاقمندان ورود به دانشگاه های ایران ، از رتبه نهم، به اول و دوم بدل نماید. این حسن استقبال سبب ورود علایق، ظرایف وتوانایی هایی به این رشته شده که، به شدت باعث توسعه و تحول در آن شده است. در دنیا در حال حاضر فرآیند مشابهی در مورد این رشته در حال رخ دادن است ، به نوعی که می توان سه نوع برخورد اجتماعی متفاوت نسبت به این رشته را مشاهده نمود:
1.کاملا سنتی وصرفا در حوزه کارسنجی وبهینه سازی تلاش ها،
2.متکی به حوزه های ایجاد بهبود با زدودن نارسایی ها، واستفاده هوشمندانه از امکانات،
3.درراستای استفاده از ابزارهای تحلیلی برای دست یابی به قابلیت اطمینان بالاتر.
تحصیل کرده ایرانی این رشته همچون دیگر نقاط دنیا که از توانمندی صنعتی بالاتری برخوردار هستند، به توانایی هایی چون طرح وبرنامه ریزی سخت افزاری ونرم افزاری خرد وکلان امکانات و تجهیزات، ایجاد و هدایت سیستم های کنترل و تضمین، کنترل پروژه، موجودی و مسایل مالی ، مکانیزم های سنجش کار و زمان، پژوهش های مختلف عملیاتی مجهز است.
از مسایل جزء دنیای اجراء نظیر تخصیص و تقسیم کار روزانه افراد، ماشین آلات و تجهیزات و بهبود روش گرفته، تا بازسازی نظام های موجود، ایجاد نظام های اطلاعاتی برای تصمیم گیری های مدیریت، ابعاد اقتصادی و استفاده از ابزارهای ریاضی برای تسهیل در تصمیم گیری ها در حوزه تلاش های این کارشناس قرار می گیرند. او علاوه براینکه در بخش های صنعتی در حرفه خویش فعال است، بسته به طبیعت حرفه ای در اکثر رشته های اجرایی غیرصنعتی نقش های محوله را به نحو موثری ایفا می کند.
چه کسانی جذب این رشته می شوند:
• آنانی که از دبیرستان با گرایش ریاضی فیزیک به دانشگاه آمده ویا در دیسیپلین های مختلف دانشگاهی خاصه مهندسی درحال تحصیل بوده، و تمایل دارند از ارجهیت های مهندسی صنایع استفاده کنند و تغییر گرایش تحصیلی می دهند،
• کسانی که، تمایل دارند با توانایی های ریاضی گونه خویش، ارتباط بهینه ای بین اجزاء نهادها، نظام ها و امکانات پدید آورند،
• آنان که به برنامه ریزی و هدایت موثر امکانات اندیشیده و نظام مند هستند،
• آنها که تمایل دارند با ایجاد فضایی بشاش و دلنشین از وقت و انرژی انسان ها با روحیه ای بسیار مطلوب و ثمر بخش بهره گرفته شود،
• آنانی که ذوق هنری داشته و نیز تمایلات فنی در طراحی و ساخت و ساز امکانات، تجهیزات و نظام ها را دارند،
• کسانی که علایقفی در خلق و بروز ابتکار در حوزه های کاربردی دارند،
• آنها که به ایجاد امنیت می اندیشند و راهکار  برای مقابله با ریسک های گوناگون را دوست دارند،
• آنها که ریاضی را دوست دارند، با فن و حرفه عجین اند، کامپیوتر را بخشی از زندگی روزمره خود می دانند، با انسانها رابطه ای دوستانه می توانند برقرار کنند، ابعاد مدیریتی را دوست دارند، اهل نوآوری و ارایه اندیشه های جدید  هستند.
ابعاد محوری مورد انتظار از متخصص مهندس صنایع:
1.مهارت ها و فنون مهندسی صنایع نقش حیاتی در هر فرآیند بازسازی اقتصادی و اجتماعی دارد را به خدمت گیرد،
2.طیف قابل ملاحظه ای از بهبود در بهره گیری از منابع مالی ، انسانی، زمانی، و معنوی در دسترس با استفاده از ابزارهای علمی مدل سازی و شبیه سازی را تحقق دهد،
3.توانایی تدارک سطح هرچه بالاتری از رضایت از خدمات برای مشتریان در حرفه های گوناگون ایجاد کند،
4.تغییر در میزان راندمان فعالیت های در حال انجام در سطح کارگاه های اجرایی گوناگون پدید آورد،
5.       بهبود در شرایط عرضه خدمات و ایجاد رفاه بیشتر با ایجاد ارزش افزوده در فعالیت ها و رفع تنگناها و نارسایی ها ایجاد کند،
6.       بهره گیری از فنون بسیار مقدماتی اندازه گیری کار و زمان و روش سنجی تا گونه های بسیار پیشرفته و مدرن مدیریتی توسط کارکنان مدیریت در سطوح مختلف را در دستور کار خود داشته باشد،
7.       ایجاد راهکار در مقابل فشارهای تحمیلی از سوی بازار برای افزایش دادن توانایی های بازار کار در مقابل رقابت های گوناگون روی در روی، شناسایی تقاضاهای جدید و فزاینده مشتری در دستور کار او باشد،
8.       اخذ تدابیر متنوع برای ایجاد رضایت، خشنودی و وفاداری در مشتریان گوناگون در حوزه های مختلف ارایه تولید و خدمات در حیطه تلاش های او باشد،
9.       فنون کاهش دادن قیمت ها ضمن حفظ کیفیت و نیز ترجمه کیفیت های جدید مورد انتظار ولی پنهان از سوی مشتریان را به خدمت گیرد،
10.   زمان های کوتاه تر تحویل کالا و خدمات را به اشکال مختلف محقق سازد،
11.   توانایی به خدمت گیری فناوری های جدید روباتیک، طراحی و تولید توسط کامپیوتر، شناسایی خودکار، انبارداری و هدایت خودکار امکانات و تجهیزات در خدمت او باشد.

اصول فکری مهندسی صنایع:
اساس مهندسی در هر گرایشی با طراحی مبتنی بر اندازه‌گیری ، محاسبه و تحلیل با استفاده از علوم ریاضی و تجربی شکل میگیرد . بدین‌سبب حرفه مهندسی دیدی کاملا فنی و ماشینی دارد که موجب محدودیت دیدگاه در ابعاد خاص شده و برخی موضوعات مانند یافتن بهترین روشهای مدیریتی و ارتباطات انسانی در دیدگاه محض مهندسی نادیده گرفته میشوند . گفته‌ایم که مهندسی صنایع با در برداشتن نگرش سیستماتیک و فراگیر ارتباط تخصصهای مختلف و نهاد مدیریت سازمان را ایجاد نموده و امور برنامه‌ریزی ، سازماندهی ، هدایت و نظارت بر امور اجرایی با هماهنگی بیشتری دنبال میگردد . این نگرش استمرار همان سیر تفکر تیلور و هم‌عصران وی میباشد که با تلاش تک‌تک آنان مجموعه اصول و نگرشهای مدیریت علمی موجودیت یافت . مدیریت علمی همان نگرش سنتی مهندسی صنایع است . با پیشرفت مدیریت علمی ، مهندسی صنایع با تفکری بر مبنای علوم ریاضی ، فیزیکی ، اجتماعی و اقتصادی در عرصه صنعت و خدمات ظهور کرد که به معنی ایجاد یک تفکر فراگیر و سیستماتیک بود . نگاه مهندسی صنایع به مسائل از زوایا و دیدگاههای مختلف همانند توجه به خروجی و محصول سیستم ، توجه به مشتری و یا نگرش به بهره‌وری سازمان قابل طرح و پیگیری میباشد که بر مبنای اصول فکری تقریبا یکسانی دنبال میگردد . حال می‌خواهیم ببینیم اصول فکری مهندسی صنایع بر چه عواملی استوار است :
1 - خلاقیت
فعالیت اصلی هر مهندس صنایع ارائه طرح برای بهبود سیستمهای جاری و یا طرحی جدید میباشد که این نیازمند خلاقیت و نوع‌آوری جهت حصول به طرحهای نو و بدیع می‌باشد . برخورداری از خلاقیت و ابتکار این امکان را به مهندسین صنایع می‌دهد که به تعمیق دانش خود پرداخته و فرصتی فراهم میشود تا ایده‌های جدید و خلاق مطرح گردند.
2 - تفکر فراگیر
نگرش سیستماتیک و فراگیر برجسته‌ترین خصوصیت مهندسی صنایع است و اطلاق مهندسی صنایع و سیستمها به این رشته بی ارتباط با این نگرش نیست . نگرش فراگیر موجب میشود مسائل از کل به جز و تعامل اجزا با هم مورد بررسی دقیق قرار گرفته و مدل کاملی از سیستمهای مورد نظر تهیه و مسائل مورد نظر آن به بهترین شکل طرح و بررسی گردد.
3 - رهبری گروه
هر سیستم طرح‌ریزی شده اگر بدرستی اجرا نشود منتج به نتیجه نخواهد گردید و بنابراین حسن اجرای سیستم طراحی شده یک ضرورت مهم تلقی میشود . آشنایی با کلیت سیستم مورد نظر و نقش اجزا در کارکرد صحیح آن این امکان را فراهم می‌آورد تا هدایت و رهبری گروه کاری مجری سیستم با انگیزه بیشتری دنبال گردد ؛ در واقع علاوه بر طراحی سیستم ، مهندسی صنایع سیستمهای پیاده‌سازی و اجرا را نیز پی‌ریزی نموده و نقش رهبری گروههای کاری را موثرتر دنبال می‌نماید .
4 - مدیریت زمان
انجام کار بدون توجه به ظرف زمانی و تحویل به موقع خروجی مورد نظر سیستم ، ارزش زیادی نمیتواند داشته باشد . امروزه اهمیت زمان و فرصتهای آن با توجه به عرصه تنگاتنگ رقابت اقتصادی برای همگان مبرهن و بدیهیست . در این خصوص مهندسی صنایع با درک موضوع ، تکنیکهایی را بکار میگیرد که عامل زمان اجرای اجزای کاری را در تمامی فرایندها مورد توجه قرار می‌دهد .
5 - ارتقا بهره‌وری و بهبود مستمر
اعتقاد به ارتقا بهرهوری و بهبود مستمر یک اصل با ارزش در مهندسی صنایع به‌شمار می‌آید . اکتفا به وضعیت فعلی جز در جا زدن نتیجه دیگری نخواهد داشت ؛ لذا مهندسی صنایع با پذیرش این مطلب که سطح دانش و مهارتها یک مقوله نسبی است ، سعی در افزایش بهره‌وری و بهبود وضعیت کاری نموده و تلاش می‌نماید امور کاری مداوما اثربخشتر و کاراتر گردند . نگرش بهبود مستمر این امکان را میدهد که هر روز به فکر ارتقایی هر چند جزئی باشیم .
6 - یادگیری
یادگیری فرایندیست که نمی‌توان بر آن حد و مرزی تعیین نمود . مهندسی صنایع به منظور مطالعه و پیگیری مسائل همواره بر این نکته توجه دارد که هر مورد را ، منحصر به فرد بررسی نماید و جهت شناخت آن فرض بر این است که از تصورات ذهنی دوری نموده و سعی بر کشف واقعیتهای حاکم بر اجزا و کل سیستم می‌باشد . لذا عدم وجود تعصب خاص به ماهیت فنی امور موجب می‌گردد تا ذهنیت کنجکاو برای کشف حقایق نهفته در پدیده‌ها تقویت شود ، مهندسی صنایع با ذهنی بسته و خموده به‌سختی می‌تواند راه‌حلهای ابتکاری و راهگشا برای مسائل موردنظر ارائه نماید.
نقش متمایز مهندسی صنایع در ایران کنونی:‌
عواملی وجود دارند که نقشهای جدیدی برای مهندسی صنایع در ایران امروز موجب می‌شوند .
در کشور ما حیطه فعالیت و مسولیت بسیاری از مهندسین فراتر از چارچوب وظایفی است که به طور متداول در سایر کشورها برای آنان ترسیم گردیده ؛ مدیریت سطوح بالا و میانی بسیاری از کارخانجات و صنایع و همچنین بسیاری از سازمانهای بزرگ خدماتی ، بازرگانی و حتی فرهنگی به مهندسین محول شده است ، درحالیکه در سایر نقاط دنیا این‌گونه مسولیتها عموما به مدیران حرفه‌ای که تحصیلات ویژه مدیریت دارند واگذار می‌گردد . در آمریکا و در طی چند دهه اخیر واگذاری مدیریت رده‌بالا به مدیران مالی و حقوقی روندی صعودی داشته است . اما دلایل وجود این نقص در کشور ما چیست ؟ شاید بتوان به طور اجمال در دو بعد ذیل به این دلایل پاسخ داد :
الف - با توجه به وضعیت موجود ایران ، مهندسین بیشترین قابلیت را برای مدیریت کارا و موثر از خود نشان داده‌اند که خود معلول عواملی می‌باشد از قبیل آنکه دانشجویانی که رتبه‌های بهتری حاصل نموده‌اند ترجیح می‌دهند تا در رشته‌های مهندسی تحصیل نمایند ؛ لازم به ذکر است که این پدیده ، خود معلول ساختار نامناسب آموزشی کشورمان می‌باشد که در نتیجه آن به رشته‌های پراهمیتی چون مدیریت ، اقبال کمتری می‌شود .
ب- در اکثر موارد ، تکنولوژی از خارج کشور خریداری می‌شود و این موجب می‌گردد تا نقش واقعی مهندسین کمی تحت‌تاثیر قرار گیرد . به دلیل محدودیت امکانات ، نیروی مهندسین عمدتا در جهت توسعه و طراحی تکنولوژی مصرف نگردیده است و این موضوع نیز عاملی بوده تا خلاقیت آنان درجهت حل مشکلات و تصمیم‌گیریهای استراتژیک و عملیاتی و سیاست‌گذاریهای مدیریتی  به کار گرفته شود . اگرچه مهندسین جوان این نوع مسائل را پیش‌پاافتاده تلقی می‌نمایند و انتظار دارند تا از تخصص خود در جهت حل مسائل پیچیده زمینه کاری خود استفاده نمایند اما پس از مدتی اهمیت و همچنین پیچیدگی اینگونه تصمیم‌گیریها را درک می‌نمایند و با توجه به زمینه‌های فکری و تجربیات کافی که در زمینه تحلیل مسائل ریاضی دارند ، راه‌حلهای مناسبی نیز برای این امور پیدا می‌کنند ، اگر چه روشهای تصمیم‌گیری و برخورد با این مسائل را نیاموخته‌اند .
در این رابطه جایگاه مهندسی صنایع با دیگران متفاوت است . در حل مسائل و تصمیم‌گیریهای یک کارخانه ، مهندسین صنایع نه‌تنها آموزشهای مناسب دیده‌اند ، بلکه با مفاهیم برنامه‌ریزی و بهینه‌سازی سیستمها  نیز آشنایی کامل دارند لذا روشهای برخورد با آنها را تا حد زیادی می‌دانند ، درحالیکه سایر مهندسین تنها از اطلاعات عمومی و روشهای کلی تجزیه‌و‌تحلیل استفاده می‌نمایند .
از سوی دیگر ، با تغییر حرکت اقتصادی کشور در جهت اقتصاد غیرمتمرکز آزاد ، نقش مهندسین صنایع بسیار حساستر گردید . پیش از آن ، با توجه به قیمت ارز و یارانه سنگینی که دولت در اختیار کارخانجات می‌نهاد و همچنین کمبود کالا و عدم وجود رقابت ، مساله کارایی و کیفیت نمی‌توانست مطرح باشد و لذا مهمترین عامل موفقیت یک کارخانه بستگی به سهمیه ارزی داشت که از دولت دریافت می‌نمود . با تغییر شرایط اقتصادی و حذف یا کاهش یارانه ، مشکلات جدید صنایع جلوه‌گر شدند . بسیاری از صنایع قادر نیستند محصولات خود را به فروش برسانند و برخی حتی از ادامه حیات خود اطمینان ندارند . تقریبا تمامی صنایع راه نجات خود را در بازسازی ماشین‌آلات و تجهیزات می‌دانند و این درحالیست که امکان چنین سرمایه‌گذاری سنگینی در همه موارد وجود ندارد و از سوی دیگر نیز ضریب بهره دستگاههای موجود پایین است . اگرچه خرید برخی ماشین‌آلات برای واحدها ضروریست اما هدف مسلم صنایع ما بایستی افزایش کارایی و بالابردن بهره‌وری امکانات موجود باشد و بی‌شک محور چنین سیاستی مهندسین صنایع خواهند بود . بدین‌منظور لازم است ابتدا با طراحی و ایجاد سیستمهای اطلاعاتی مشکلات را شناسایی نمود و سپس به برنامه‌ریزی در جهت افزایش کارایی و ارتقای کیفیت پرداخت . ورود تکنولوژی خارجی نقطه ضعف نیست به شرط آنکه پس از خرید درمورد روشهای تولید و کارایی آنها در داخل کشور فعال بود و این از وظایف خطیر مهندسی صنایع در ایران می‌باشد .

در پست بعدی (فردا) میخوانید:

گرایش های تخصصی مهندسی صنایع در سطح کارشناسی:
برنامه ریزی تحلیل سیستم
تولید صنعتی
تکنولوژی صنعتی
ایمنی صنعتی

جایگاه تعالی علمی یا دکتری مهندسی صنایع
توانایی های پایه تخصصی در گرایشهای مختلف مهندسی صنایع
توضیحات کلی در مورد  گرایش های مهندسی صنایع (کارشناسی ارشد و دکترا)
1-   تولید صنعتی
2-   برنامه‌ریزی و تحلیل سیستمها
3-   تکنولوژی صنعتی
4-   ایمنی صنعتی
و...

به کوشش:

آقای محمد صابر ظهیری آذر

و با تشکر

 از آقای احمد نوری

بسمه تعالی

ماکروویو چگونه عمل می کند؟

در سال 1945 کمپانی جنرال الکترونیک ادیسون اولین اجاق خورک پزی ماکروویو را برای مصارف عمومی تولید کرد و از آن زمان به بعد مصارف تجاری و خانگی این اجاق ها در حال افزایش بوده که این امر به علت سرعت پخت غذا به وسیله این اجاق ها بوده است این اجاق ها غذا را بوسیله عمل اصطحکاک می پزند بدین ترتیب که با تولید امواج کوتاه رادیویی که طول موج های آن از یک میلی متر تا سی سانتیمتر می باشد و نفوذ این امواج در غذا و با به ارتعاش در آوردن مولکولهای آن وایجادگرما،غذاراطبخ میکنند.
ظروف شیشه ای ، مقوایی و حتی چینی را میتوان با اطمینان خاطر به داخل اجاق روشن قرار داد چرا که امواج کوتاه بدون داغ کردن آنها ، از آنها عبور میکنند همچنین ، امواج کوتاه بودن تغییر دادن درجه حرارت فلزت از آن برگشت می خورد اجاق ماکروویو داری یک لوله الکترونیکی خالی از هوا است که انرژی الکتریکی را به وسیله حرکت نوسانی به انرژی موج کوتاه با فرکانس بالا تبدیل میکند در بسیاری از این اجاق ها ، امواج کوتاه از میان یک لوله فلزی حرکت کرده و به تیغه های فلزی یک هم زن که شبیه پّره های پنکه می باشد ، میرسند این هم زن امواج کوتاه را در سرتاسر اجاق پخش کرده و با برخورد آنها به دیواره اجاق و برگشتشان به داخل غذا نفوذ کرده و گرما را به آن منتقل میکنند.